Cây cà phê là một trong những cây công nghiệp chủ lực tại Việt Nam, đặc biệt ở các tỉnh Tây Nguyên. Tuy nhiên, cây cà phê thường xuyên đối mặt với nhiều loại bệnh hại, ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng sản phẩm. Việc nhận diện sớm và áp dụng các biện pháp phòng trừ kịp thời là yếu tố then chốt giúp nông dân bảo vệ vườn cây hiệu quả.
1. Bệnh gỉ sắt (Hemileia vastatrix)
Dấu hiệu nhận biết: Bệnh xuất hiện chủ yếu trên lá, bắt đầu là những chấm nhỏ màu vàng nhạt ở mặt dưới lá. Sau đó, các vết bệnh lan rộng, chuyển sang màu vàng cam, gây rụng lá hàng loạt, làm cây suy yếu và giảm năng suất.
Biện pháp phòng trừ:
-
Thường xuyên kiểm tra vườn, loại bỏ lá bệnh
-
Sử dụng thuốc bảo vệ thực vật như Abenix 10FL hoặc Chevin 5SC theo hướng dẫn.
-
Tăng cường bón phân cân đối, đặc biệt là kali và canxi để tăng sức đề kháng cho cây.
2. Bệnh nấm hồng (Corticium salmonicolor)
Dấu hiệu nhận biết: Bệnh gây hại trên cành và quả, xuất hiện dưới dạng lớp phấn mỏng màu hồng. Trên cành, lớp phấn thường nằm ở mặt dưới; trên quả, thường bắt đầu từ cuống. Bệnh phát triển mạnh trong điều kiện ẩm độ cao và nhiều ánh sáng.
Biện pháp phòng trừ:
-
Cắt tỉa cành bị bệnh, tiêu hủy để tránh lây lan.
-
Phun thuốc bảo vệ thực vật như Chevin 5SC theo liều lượng khuyến cáo.
-
Duy trì mật độ cây hợp lý, tạo thông thoáng cho vườn cây.
3. Bệnh thối rễ tơ
Dấu hiệu nhận biết: Cây bị héo, lá vàng, rụng lá, rễ tơ bị thối và chết dần từ phần chóp rễ. Bệnh thường xuất hiện ở vườn cà phê kinh doanh, đặc biệt trong điều kiện đất ẩm ướt kéo dài.
Biện pháp phòng trừ:
-
Bón phân hữu cơ và chế phẩm sinh học cải tạo đất.
-
Hạn chế xới xáo, tưới tràn.
-
Đào bỏ cây bị bệnh nặng, xử lý đất trước khi trồng lại.
4. Bệnh thối rễ cọc
Dấu hiệu nhận biết: Rễ cọc bị thối và đứt ngang, rễ tơ gần mặt đất phát triển mạnh. Lá cây vàng rõ vào cuối mùa mưa, đầu mùa khô. Cây dễ bị nhổ lên bằng tay.
Biện pháp phòng trừ:
-
Cải tạo đất bằng cách trồng cây lương thực ngắn ngày trước khi trồng lại cà phê.
-
Đào bỏ và tiêu hủy cây bị bệnh.
-
Sử dụng giống cà phê kháng bệnh.
5. Bệnh khô cành, khô quả
Dấu hiệu nhận biết: Bệnh gây hại trên quả, cành, lá. Trên quả, xuất hiện vết nhỏ màu vàng nâu, sau đó lan rộng, làm quả đen, khô và rụng. Bệnh thường phát triển mạnh vào đầu mùa mưa, đỉnh điểm vào tháng 10.
Biện pháp phòng trừ:
-
Cắt tỉa cành bị bệnh, tiêu hủy.
-
Phun thuốc bảo vệ thực vật như Abenix 10FL hoặc Chevin 5SC theo hướng dẫn.
-
Tăng cường chăm sóc, bón phân hợp lý để cây phục hồi
6. Bệnh lở cổ rễ (Rhizoctonia solani)
Dấu hiệu nhận biết: Cổ rễ bị thối, cây héo rũ, lá vàng và rụng. Bệnh thường xuất hiện ở cây con hoặc cây mới trồng.
Biện pháp phòng trừ:
-
Sử dụng giống cây khỏe mạnh, không nhiễm bệnh.
-
Tránh trồng cà phê trên đất đã từng bị bệnh.
-
Xử lý đất trước khi trồng bằng các chế phẩm sinh học hoặc thuốc bảo vệ thực vật phù hợp.
> Sự nhập nhằng trong buôn bán cà phê tại Việt Nam
7. Bệnh héo rũ (Fusarium spp.)
Dấu hiệu nhận biết: Cây héo rũ, lá vàng, rụng lá, rễ bị thối. Bệnh thường xuất hiện trong điều kiện đất ẩm ướt kéo dài và nhiệt độ cao.
Biện pháp phòng trừ:
-
Cải tạo đất, đảm bảo thoát nước tốt.
-
Sử dụng giống kháng bệnh.
-
Phun thuốc bảo vệ thực vật theo hướng dẫn.
8. Bệnh vàng lá thối rễ
Dấu hiệu nhận biết: Lá cây chuyển sang màu vàng, rụng lá, rễ bị thối. Bệnh thường xuất hiện ở cây cà phê già cỗi hoặc chăm sóc không đúng cách.
Biện pháp phòng trừ:
-
Cải tạo đất, bón phân hữu cơ và chế phẩm sinh học.
-
Cắt tỉa cành lá bị bệnh, tiêu hủy.
-
Phun thuốc bảo vệ thực vật theo hướng dẫn.
Kết luận
Việc nhận diện sớm và áp dụng các biện pháp phòng trừ kịp thời sẽ giúp nông dân bảo vệ vườn cà phê hiệu quả, đảm bảo năng suất và chất lượng sản phẩm. Ngoài ra, việc chăm sóc cây đúng kỹ thuật, bón phân hợp lý và sử dụng giống kháng bệnh cũng là những yếu tố quan trọng trong việc phòng ngừa bệnh hại trên cây cà phê.
>> 30 sự thật đáng ngạc nhiên bạn chưa biết về cà phê